İSTİRİDYE MANTARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ÜRETİM AŞAMALARI VE İHTİYAÇLARI:
1. AŞAMA: ilk 15-20 gün
Sarım tamamlanıp pinler çıkana kadar; ilk 15-20 günlük bu dönemde kompost iç sıcaklığı 25-28 C olmalıdır, oda sıcaklığı kompost iç ısısına göre ayarlanmalı yaz kış 20-25 C civarında tutulmalıdır. Işıklar kesinlikle açılmamalıdır. Nemlendirme yapılmamalıdır. Havalandırma 60 dakikada 1 dakika gibi çok seyrek yapılmalı yada hiç yapılmamalıdır.
2. AŞAMA: PİNLER ÇIKTIKTAN SONRA... VE ÜRÜNÜN ALINMASI AŞAMASI
Oda içerisinde %80 - 85 nem, 15 C sıcaklık olmalıdır. Co2 değeri 400-800 PPM arasında (fanlar en az 15 dakikada 2 dakika çalışmalı), ışıklar her gün 10-12 saat açık tutulmalıdır. yerlere düşen en küçük çöp bile alınıp çöpe atılmalı, haşerat, sinek fare gibi canlılar mantardan uzak tutulmalıdır.
3. AŞAMA: HASAT SONU TEMİZLİK VE YENİ DÖNEME HAZIRLIK...
MAKSİMUM 50 günde kompostlar atılmalı, oda antipas ve dezenfektanlar ile temizlenmelidir. 55. gün yeni kompostlar yerleştirilerek yeniden 1. aşamadaki işlemler yapılmalıdır.
MANTARLAR HAKKINDA GENEL BİLGİ:
Mantarların bitki oldukları sanılır. Oysa mantarlar, canlılar aleminde başlı başına bir gruptur ve fotosentez yapamadıklarından, bitki sayılamazlar. Hayvanlar ve bitkiler alemi arasında yer alır ve fungus diye bilinen kendi alemlerini oluştururlar.
Günümüzde, bir milyon kadar mantar çeşidini bilimsel olarak tanımlamak mümkündür. Yaklaşık sekiz yüz elli bin çeşit mantar iki milimetreden küçüktür. Yaklaşık yüz elli bin tür ise makro-mantar denen iki milimetreden büyüktür ve büyük çoğunluğu tropik bölgelerde yaşar. Türkiye’de bunlardan on bin çeşit mevcuttur. Yani Türkiye mantarlar konusunda zengin bir ülke.
Makro-mantarlar, yerin altında yaşayan ve bütün yıl boyunca faaliyet gösteren miselyum adlı ağacın, mevsimi geldiğinde ve uygun koşullar oluştuğunda meyvelerini vermesiyle oluşur. Bu ağaç gözümüze görünmez ama yer altında bir örümcek ağı gibi ince yapılıdır, bir metreküp orman toprağındaki miselyum yaklaşık 400 bin kilometredir. Hala mantar veren bazı miselyumların 1500 yaşında olduğu tahmin edilmektedir.
Mantarlar spor (tohumcuk) üretir. Mantarların üreme organlarında genelde dört spor olur. Bu sporların büyüklüğü 2-200 mikron arasındadır. Orta boy bir kültür mantarı üç dört günde 16 milyar spor üretir. Kimi mantarlar ise günde 1 trilyon spor üretebilirler.
Mantarlar ekosistemlerde önemli roller üstlenirler.
Bir grup mantar ölü organizmaları parçalayarak, ölü yaprakların, dalların, ağaçların parçalanmasını sağlar. Aksi takdirde çok kısa bir süre içinde gezegenin bitki örtüsü, çürümeyen atıklarının altında hapis kalır, boğularak ölürdü.
Parazit grubu mantarlar canlı organizmalardan besinlerini alır, çoğu zaman onların ölümüne neden olurlar. Zayıf, yaşlı, yaralı, hasta bitkileri öldürerek genç ve sağlıklı bitkilere yer açarlar.
Bir başka grup mantar ise, birlikte yaşadığı bitkilere vitamin, mineral, antibiyotik ve azotlu maddeler verir, karşılığında şeker ve diğer karbon esaslı maddeler alır. Bu tür mantarlar belli ağaçların dibinde bulunur. Bu mantarların yok olması beraber yaşadıkları ağaçların hastalanmasına ya da ölmesine yol açar. Tabii tersi de aynen geçerlidir.
Yağışsız dönemlerde kuruyan bazı mantar türleri, yağış olunca tekrar canlanma özelliğine sahip. Yalnız her canlanışta hazmedilmeleri güçleşir.
Mantarlar protein bakımdan son derece zengindir.
Anadolu Üniversitesi (AÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Yücel’in belirttiğine göre:
- Mantarda sütteki kadar protein bulunuyor: Hayvansal proteinden daha sağlıklı proteini, çok sayıda vitamin ve minerali bünyesinde barındırıyor.
- Yapılarındaki şeker ve yağ miktarı yok denecek kadar azdır. Beslenme için en ideal gıdalardan birisidir. Mantarlar sağlıklı beslenmeyi hedefleyen kişi ve toplumlar tarafından bolca tüketilen ürünlerdendir.
- Bazı türleri, kansızlık tedavisinde de kullanılır.
- Ticarete konu olanların sayısı da 10-15 civarındadır. Çayır, çörek, domalan, imparator, istiridye, kanlıca, kayın, kuzu göbeği, kuzu, öküz ve sütsüz mantarlarının ticari getirisi yüksektir. Bu türler, doğadan toplanır ya da tarımı yapılır. Kontrolsüz toplamanın tehlikeli olduğunu, bu yolla bazı mantarların neslini tüketebileceğimize dair uyarıda bulunuluyor. Şu anda Türkiye, Morchella ailesinin Avrupa’daki en büyük tedarikçisi olma yolunda.
- Biyolojik çeşitliliği son derece zengin olan Türkiye, mantar üretimi bakımından dünyada ilk 20 ülke arasında yer alıyor. Hollanda, Fransa ve ABD, mantar üretimi konusunda dünyada söz sahibi ülkelerdir. Türkiye’de mantar ihracatı hacmi gittikçe artıyor. Mersin ve Kocaeli’ndeki serbest bölgelerden önemli miktarda mantar ihracatı yapılıyor. Türkiye’de doğal olarak yetişen mantarlar, Avrupa, Uzak doğu ve Arap ülkelerine ihraç ediliyor. Doğal mantarlarımız diğer ülkelere göre daha fazladır.
